Kuzey İrlandalı ayrılıkçı parti Sinn Fein’in Kraliyet Ailesi’yle evrim geçiren ilişkileri

Enda McClafferty, BBC Şimal İrlanda Politika Editörü

Kraliçe 2. Elizabeth’in ölümünden yalnızca birkaç saat sonrasında İrlanda Cumhuriyet Ordusu IRA’nın siyasal kanadı olarak malum Sinn Fein’in karargâhından uyarı mesajları atılmaya başlandı.

Yollanan bir elektronik postada, aktivistlere toplumsal medyada yapılacak paylaşımlar mevzusunda parti politikalarını izlemeleri gerektiği hatırlatıldı.

Bu paylaşımlarda “saygılı” olunmasının ve “kişisel hakaret içeren her tür içerikten kaçınılmasının” önemine yer verildi.

E-posta’da Kraliçe 2. Elizabeth’in ölümünden bahsedilmiyordu fakat bildiri oldukça açık ve netti.

Kraliçe’nin vefat etmesiyle ilgili uygunsuz içerikleri paylaşmayı ya da bu tarz şeyleri beğenmeyi planlayanlara “bir kez daha düşünün” deniliyordu.

Şimal İrlanda’da piyasaya sürülen Andersonstown News gazetesinin yapmış olduğu bir paylaşımda da İrlandalı cumhuriyetçilere Kraliçe’nin IRA’nın hayatlarını yitirmiş hanım ve adam üyelerine saygıyla başını eğmiş olduğu hatırlatıldı.

“Kim bilir bu akşam tweet atmadan ilkin içinizden 10’a kadar saymanız iyi bir düşünce olabilir” denildi.

Sadece bu mesajların ulaşmadığı ya da etkilemediği kesimler tepkilerini göstermekten çekinmedi.

Dublin’deki bir futbol karşılaşmasında hakaret içerikli çarpıcı sözler atıldı, cumhuriyetçi bir toplu konuttan geçen süvari alayı yuhalandı. Kraliçe’nin ölümü monarşiye tepki koymak için kaçırılamayacak bir fırsat benzer biçimde görülüyordu.

Paylaşımlar yayıldı, beğenildi fakat bununla beraber cumhuriyetçiler ile Kraliyet Ailesi arasındaki ilişkileri yeni bir gözle değerlendirenlerin eleştirilerine de uğradı.

Kraliyet Ailesi’yle ilişkilerdeki dönüşüm Kraliçe 2. Elizabeth’in Şimal İrlanda’ya 2011 senesinde yapmış olduğu ve Sinn Fein’in boykot etmiş olduğu ziyaretiyle başladı.

O zamandan beri de cumhuriyetçiler, Martin McGuinness’in Kraliçe’yle birkaç kez görüşmesinin ve tokalaşmasının yarattığı ivmeyi tırmandırdı.

Sinn Fein Genel Başkan Yardımcısı Michelle O’Neill de bu hafta simsiyah giysileri içinde Kraliçe’nin sulh ve uzlaşıya yapmış olduğu katkılardan bahsederken değişen ilişkilerin bir timsali gibiydi.

O’Neill’in yarın öteki parti liderleriyle beraber Kral 3. Charles’a bizzat da taziye dileklerini sunması umut ediliyor.

Peşinden Sinn Fein heyetinin Aziz Anne Katedrali’nde Kraliçe 2. Elizabeth için yapılacak olan anma töreninde Kral 3. Charles ve eşi Kraliçe Camilla’ya eşlik etmesi planlanıyor.

Sadece Sinn Fein, Kral 3. Charles’ın tahta çıkmasıyla ilgili herhangi bir etkinliğe katılmayı reddediyor.

Bu cumhuriyetçilerin kırmızı çizgisi olarak görülüyor.

Zira Sinn Fein, bu etkinliklerin bir tek tahta bağlılık yemini edenleri bağladığını düşünüyor.

Partinin halka kırmızı çizgilerinin ne işe yaradığını hatırlatmak durumunda kalması da aslen Kraliyet Ailesi’yle ilişkilerin ne denli değiştiğinin bir işareti olarak görülüyor.

Sinn Fein Genel Başkanı Mary Lou McDonald da artık kontakt kanallarının açık bulunduğunu söylüyor.

McDonald, Kral Charles’ın kendisine koronavirüse yakalandığında nekahet dönemindeyken “fazlaca tatlı bir mektup” yazdığını söylemişti.

Edinburg Dükü Prens Phillip’in ölümünün peşinden da McDonald, Kraliçe 2. Elizabeth ve halen prens olan Charles’a başsağlığı dileklerini ileten bir mektup göndermişti.

Kraliçe 2. Elizabeth’in 19 Eylül’de Londra’da yapılacak olan cenaze törenine Sinn Fein genel başkanı ya da yardımcısının iştirak etmesi şüphesiz Kraliyet Ailesi ile olan ilişkileri daha da yakınlaştıracak.

Sadece tüm bu el sıkışmaların ötesinde, ilişkilerin yakınlaşması ne benzer biçimde bir siyasal amaca hizmet ediyor?

Bu tür vakalar Sinn Fein’i Şimal İrlanda’da iktidarı kurmaya hazır bir parti benzer biçimde mi resmedecek?

Artık Kraliyet Ailesi’nin boykot edilmediği, monarşiyle daha olgun ilişkilerin tesis edileceği bir dönem mi başlamış olacak?

Bu durum Şimal İrlanda’da çıkmaza giren hükümet kurma emekleri için de havayı değiştirebilir.

Sadece Sinn Fein’in Kraliyet Ailesi’ne aniden saygı duymaya başlamasının tüm politika sahnesini değiştirmesini beklemek gerçekçi değil.

Kraliçe 2. Elizabeth’in cenaze töreniyle ilgili protokollerin tamamlanmasının peşinden siyasetin protokolleri yine geri gelecek ve tüm siyasal partiler gene kendi cephelerine çekilecekler.