Geçtiğimiz haftalarda kabul edilen tartışmalı yeni yasaya göre, kuruluşların kendilerini “yabancı ajan” ilan etmelerine yönelik kayıt penceresi 2 Eylül'de kapandı.
Gürcistan'da sivil toplum kuruluşlarının (STK'lar) büyük çoğunluğu, “Şeffaflık Yasası” olarak da adlandırılan tartışmalı “Dış Etkisi Şeffaflık Yasası” kapsamında “yabancı ajanlar” veri tabanına kaydolmayı reddetti.
Yaklaşık 30 günlük kayıt süresi 2 Eylül'de sona erdiğinde, ülkede faaliyet gösteren yaklaşık 30 bin STK'dan yalnızca 469'u kayıt yaptırmıştı.
Geriye kalan örgütler, yasanın liberal olmayan Rus mevzuatından ilham aldığını ve ifade özgürlüğü ile demokrasiyi tehdit ettiğini öne sürerek yasaya uymayı reddetti.
Yasaya göre, finansmanının yüzde 20'sinden fazlasını yabancı bağışçılardan alan STK'ların “yabancı bir gücün çıkarlarını temsil eden” kuruluşlar olarak kaydolmaları gerekiyor. Bunun yapılmaması, başlangıçta 8 bin 399 avronun biraz üzerinde para cezası ve ardından yaklaşık 6 bin 712 avroluk aylık para cezası da dahil olmak üzere ağır cezalarla sonuçlanacak.
Sosyal Adalet Merkezi program direktörü Guram Imnadze euronews'e şöyle konuştu: “Kayıt yaptıran tüm kuruluşlar, hem kaydın hem de 'Rus tarzı yasanın' kendi değerleriyle çeliştiğini söylüyor.” “Kendi özgür iradeleriyle kayıt olmadılar, bunu yalnızca kısa vadeli varlıklarını sürdürmek için yaptılar.”
“Yasalara göre kayıtlı ve kayıtsız kuruluşlar arasında hiçbir fark yoktur. Bu durum, bu ülkede demokrasiyi ve adaleti korumak için çalışanlar açısından sorun yaratmaktadır.”
Avrupa Birliği (AB), yasanın Gürcistan'ın bloğa katılma yolundaki ilerlemesini tehlikeye atabileceği konusunda uyardı.
Hukuk mücadeleleri devam ediyor
Yasaya Gürcistan Anayasa Mahkemesi'nde itiraz edildi. Davaları 121 sivil toplum kuruluşu ve bağımsız medya, bazı muhalif milletvekilleri ve iki gazeteci açtı.
Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zurabishvili de, yasanın Gürcistan'ın AB ve NATO'ya katılma yönündeki anayasal taahhütlerini ihlal ettiğini ileri sürerek dava açtı.
Ağustos ayında Anayasa Mahkemesi'nde bir ön duruşma yapıldı ancak anayasa hukuku uzmanı ve eski Gürcistan milletvekili Vakhtang Khmaladze, yasanın bu dönemde askıya alınacağına inanmıyor.
Khmaladze Euronews'e şunları söyledi: “Mahkemenin davayı kısmen veya tamamen kabul edeceğini düşünüyorum, ancak yasal sürelere riayet edeceğinden şüpheliyim.”
26 Ekim'deki parlamento seçimleri öncesinde hukuki zorluklar yaşanıyor.
Ana muhalefet partileri seçilmeleri halinde yasayı yürürlükten kaldırma niyetlerini dile getirirken, iktidar partisi yasanın yalnızca şeffaflığı ve hesap verebilirliği artırmaya hizmet ettiği inancını sürdürüyor.